Het Nationaal Programma Rotterdam Zuid wordt door het hele land als voorbeeld gezien van een succesvolle stedelijke vernieuwing. Daarbij worden de lange adem en de integraliteit geroemd, evenals het commitment van de deelnemende partijen. Een programma waarin concrete afspraken zijn gemaakt, met een programmabureau dat functioneert als aanjager en pleitbezorger.
Een helder verhaal en programma, met commitment van deelnemers uit verschillende domeinen brengt ook risico’s met zich mee. Een tunnelvisie moet worden voorkomen. De doelstellingen en strategieën moeten bediscussieerd kunnen worden en als nodig tussentijds worden bijgesteld. Vandaar dat is besloten tot een midterm review.
Voor de pijler Wonen is hiervoor onderzoek uitgevoerd door Circusvis en In.Fact.Research.
Het moet duidelijk zijn dat dit onderzoek zich niet richt op het niveau van individuele maatregelen, maar wel op het programma als geheel en de strategieën op het gebied van wonen die daar deel vanuit maken. De voortgang op maatregelen is al nauwgezet gemonitord in voortgangsrapportages. Dit onderzoek beantwoord de vraag of de hooflijn van het programma op de pijler wonen in deze vorm (nog) voldoende effectief is om gestelde doelen te bereiken.
De rapportage die nu voorligt geeft een bondige samenvatting van de midterm review van de eerste tien jaar van het NPRZ op het gebied van wonen, maar blikt ook vooruit. Dat terugkijken is gebaseerd op kwantitatief (feiten) en kwalitatief (duiding) onderzoek.
Als onderzoekers geven wij in het laatste hoofdstuk twaalf aanbevelingen. Een aantal daarvan –aandacht voor sociaal beleid, de woonomgeving en de volkshuisvestelijke handelingsperspectieven – ligt in lijn met wat al is ingezet. Andere aanbevelingen verdienen meer aandacht dan dat ze nu krijgen. Dat kan volgens ons door aan het gedachtegoed van het NPRZ een vierde verhaallijn toe te voegen, het belang van verbinden.
Het gaat in eerste instantie om het verbinden van en met bewonersgroepen. Zowel de zittende als de nieuwe bewoners verdienen aandacht in het NPRZ. Daarbij gaat het zowel om de dragers als de vragers, de rijken als de armen. Ook de interactie tussen groepen verdient aandacht. De menselijke maat verdient meer aandacht in het programma.
In tweede instantie gaat het om het bewerkstelligen van meer integraliteit. Op hogere schaalniveaus wordt gepleit voor integraliteit, maar in de uitwerking in de wijken zien we dat nog weinig terug. Een gebiedsgerichte aanpak en meer aandacht voor de samenwerking tussen de partners in de wijk wordt aanbevolen.
In derde instantie gaat het om het verbinden van de betrokken partijen, rondom een nieuw vraagstuk dat zich aandient. Met de afnemende betaalbare woningvoorraad op Zuid en met de toenemende verschillen tussen wijken en tussen bewoners, ontstaat er op lange termijn mogelijk een volkshuisvestelijk vraagstuk: verdringing van de ‘gewone Rotterdammer’. Woningcorporaties kunnen daarbij de sleutel tot het antwoord zijn. Zij kunnen eraan bijdragen dat lagere en middeninkomens ook op termijn een plek kunnen blijven vinden op Zuid. Het gesprek binnen NPRZ over de de aanpak van de particuliere voorraad moet volgens ons daarom niet langer alleen gaan over de verdeling van de kosten voor de grondige aanpak van de particuliere woningen alleen, maar over het toekomstig profiel van de aan te pakken gebieden, de rol van de corporaties in dat profiel, de investeringen die nodig zijn om die rol te vervullen en – bovenal - de kansen die dat biedt voor de bewoners van Zuid en de samenleving als geheel.
Wij hopen dat dit onderzoek kan bijdragen aan waar het op Zuid om te doen is: een stad die in staat is om sociale stijging te faciliteren en iedereen met een stedelijke woonvoorkeur – de vragers en de dragers, de bewoners en de nieuwkomers - te binden.
Jeroen Frissen, Derk Windhausen en Johan van Iersel.
Het rapport over de totale midterm review 'NPRZ, tot hier en nu verder' is hier te vinden.
Comments